نمایشنامه نویسی رادیویی چیست؟

نمایشنامه رادیویی:

رادیو یک رسانه ارتباط جهانی و همه کاره است که برای تشویق به تغییر مثبت رفتار فردی و تغییر اجتماعی سازنده  از طریق سخنرانی‌های تعلیمی که توسط دانشمندان و مقامات مشهور ارائه می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا ما بر آن شدیم تا در این پست به بررسی کامل نمایشنامه رادیویی بپردازیم.

رادیو، می‌تواند نمایش‌های مهیج و سرگرم کننده‌ای که احساسات شنونده را درگیر می‌کند، به زندگی میلیون‌ها شنونده وارد کند و آن‌ها را از ایده‌ها و رفتارهای جدید که زندگی و جوامع را بهبود می‌بخشد، مطلع می‌کند.

یکی از مهمترین کاربردهای آن برای تغییرات اجتماعی، استفاده از یک پیام آموزشی درقالب سرگرمی است. این سرگرمی به صورت اوقات به صورت کامل مورد استفاده قرار می‌گیرد و از لحاظ معنی، شبیه اصطلاح  سرگرمی است که در برخی از کشورها رایج است.

در روزای اولیه، در کشورهایی مانند استرالیا، کانادا و آفریقای جنوبی، گنجاندن پیام‌های مفیدی در مورد موضوعاتی مانند کشاورزی و آتش در نمایش‌های رادیویی غیر معمول بود. با ظهور تلویزیون و سریال‌های تلویزیونی، نمایش رادیویی رو به زوال رفت.

نویسندگانی که تجربه‌ی نمایشنامه‌ رادیویی را ندارند، نباید از انجام این کار منصرف شوند، به شرط آنکه آموزش کافی را کسب کرده باشند. حتی با تجربه ترین نویسندگان نیز به برخی راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌ها نیاز دارند.

اولین وظیفه‌ی نویسنده این است که به عنوان عضوی از تیم طراحی خدمت کند. تیم طراحی وظیفه دارند فرم و محتوای دقیق کلیه مواد و فعالیتهای پروژه را مشخص کنند. در مرحله‌ی بعد، توسعه و تولید است که نویسنده‌ی فیلمنامه، برنامه نویسی، پیش نویس، آزمایش و تجدید نظر در فیلمنامه‌ی یک نمایش انجام می‌دهد.

هفت سیستم ارتباطی:

•  جلب توجه :

نمایش، با شخصیت‌های جذاب و توطئه‌های هیجان انگیز خود، در بسیاری از قسمت‌ها توجه شنوندگان را به خود جلب می‌کند. نمایش رادیویی می‌تواند با متمایز ساختن پیام از سایر اطلاعاتی که شنونده در طول روز دریافت میکند، با نشان دادن نحوه ی ارتباط و مفید بودن پیام برای شنوندگان، با نشان دادن سازگاری پیام با شنوندگان، توجه‌ها را به سمت خود سوق دهد.

• درگیر کردن احساسات مخاطب:

درگیر شدن احساسات مخاطب و ایجاد انگیزه در شنوندگان بسیار مهم است.یک واکنش احساسی باعث افزایش زمان و انرژی شنونده درباره ی فکر به پیام نمایش می‌شود و اگر تصمیمات از نظر احساسی سودمند باشد، به طور منطقی به دست می آید. نمایش رادیویی، توانایی درگیر کردن شنوندگان در طیف وسیعی از تجربیات عاطفی و ارائه‌ی اطلاعات برای کمک به آنها برای بهبود زندگی را دارد.

• تأثیر گذار بودن پیام:

برای تأثیر گذاری پیام نمایشنامه‌ رادیویی، درام اجازه می‌دهد که پیام این نمایش رادیویی توسط شخصیت‌های مختلف به زبان و در موقعیت‌هایی ارائه شود که مخاطب، آن‌ها را درک کند و به راحتی بدست آورد.

• اعلام مزایای نمایشنامه:

اگر شنوندگان معتقد باشند که این رفتار دارای مزایای واقعی است، آن را امتحان می‌کنند. شخصیت‌های مختلف موجود در نمایشنامه‌ رادیویی، عواقب خوب و بد رفتارهای مختلف حاصل از تغییر در سبک زندگی آن‌ها را به سرعت، به شنوندگان نشان می‌دهد.

• ایجاد اعتماد:

شنوندگان شخصاً و از لحاظ احساسی، با شخصیت‌های الگویی درگیر می‌شوند. شخصیت‌های الگو را افرادی واقعی می‌بینند که توانایی اعتماد به آن‌ها را داشته باشند. در نمایشنامه، وجود شخصیت‌های با تجربه و آگاه که زندگی شنوندگان به آن مرتبط می‌شوند، باعث اعتماد آن‌ها به نمایش می‌شود.

• فراخوانی برای اقدام:

افراد برای بحث در مورد ایده‌های جدید، تصمیم گیری‌های دشوار و تلاش برای رفتار جدید به تشویق نیاز دارند. شخصیت‌های نمایشنامه، توانایی تحریک انگیزه‌ی شنونده‌ها را دارند تا رفتار جدیدی را امتحان کنند و از آن‌ها در برابر خانواده و دوستان حمایت کنند.

• مقاوم بودن:

خلاصه‌ی نمایشنامه‌ نویسی، راهنمایی را به صورت ثابت، مناسب و مرتبط به مخاطب شنونده می‌رساند. تکرار مداوم پیام به شنودگان کمک می‌کند تا ایده‌های جدید را درک کنند و یادبگیرند که  چگونه یک رفتار جدید را انجام دهند و از نظر ذهنی نحوه‌ی عملکرد آن‌هار ا تمرین کنند.

آمیختن سرگرمی با آموزش برای ایجاد نمایش رادیویی:

مخلوط سرگرمی با آموزش در نمایشنامه  رادیویی، هم به عنوان فرصت و هم به عنوان چالش، برای نویسنده است و باید آن را به یک نمایشنامه‌ رادیویی جذاب تبدیل ‌کند. نوشتن مطالب با نوشتن پیام‌های سرگرمی خالص و یا آموزشی خالص بسیار متفاوت است. برای ایجاد همچین ترکیبی:

• مخاطبان مورد نظر
• هدف و اهداف نمایشنامه‌ رادیویی
• پیام نمایش، بهترین روش بیان برای مخاطب مورد نظر
• ساختار چند طرحه یک نمایشنامه‌ رادیویی
• مزایای این ساختار چند طرح برای معرفی و تکرار پیام‌های اجتماعی به طور ظریف و طبیعی
• عملکرد شخصیت‌های الگوی باورپذیر به عنوان ابزاری برای انتقال پیام و ایجاد انگیزه و تداوم تغییر در مخاطب
• اهمیت هیجان در نمایش برای جلب توجه شنوندگان و جلب توجه آن ها و ایجاد رفتار جدید
• قدرت رادیو به عنوان وسیله‌ای برای سرگرمی و آموزش
• روش‌های تقویت سواد شنیداری در مخاطبان رادیو

نقاط قوت و محدودیت‌های رادیویی، مانند هر رسانه ارتباطی دیگر، ویژگی‌ها، نقاط قوت و محدودیت‌های خاص خود را دارد.

نقاط قوت نمایشنامه‌ رادیویی:

• رادیو، در سنت شفاهی بنا شده‌است. هر فرهنگ، سنت‌های داستان گویی دارد و جذابیت گوش دادن به یک داستان خوب، هرگز ازبین نرفته است. یک نویسنده نمایشنامه‌ رادیویی موفق، توانایی ایجاد داستان‌هایی جذاب با استفاده از سنت را که مخاطبان شنونده را جذب می‌کند را دارد.
• رادیو به تخیل شنوندگان، متوسل می‌شود و به آن‌ها اعتماد می‌کند. فرصت کافی برای دعوت شنوندگان برای تصور طیف گسترده‌ای از افراد، مکان‌ها و رویدادها وجود دارد. یک نویسنده خوب رادیو با چگونگی ایجاد تصاویر قوی کلمه‌ای، شخصیت‌های جذاب و اتفاقات پر از عمل، به تخیل شنوندگان ضربه می‌زند.
• رادیو بدون محدودیت از زمان و مکان عبور می‌کند. نویسنده نمایشنامه در زمان، آزادانه حرکت می‌کند و محیطی را بدون عبور محدودیت از زمان و مکان به شرط این‌که برای مخاطب مناسب باشد، فراهم می‌کند.
• رادیو از مکان‌هایی برای تداعی تصاویر استفاده می‌کندکه در زندگی واقعی یا حتی در صحنه و تلویزیون غیر ممکن است.
• رادیو یک رسانه‌ی شخصی است و می‌تواند همزمان به گوش میلیون‌ها شنونده برسد، با این تفاوت که قدرت مکالمه جداگانه با هر شنونده نیز وجود دارد. نویسنده‌ی خوب نمایشنامه‌ رادیویی تشخیص می‌دهد که پیام رادیو توسط مردم به طور دسته جمعی شنیده شود و در عین حال، توسط شنونده‌ها  قابل تفسیر باشد.

محدودیت‌های نمایشنامه نویسی رادیو:

• نویسنده باید جزئیات حواس پنچگانه زندگی واقعی شنوندگان مانند بینایی ویا بویایی را  در نمایشنامه نویسی فراهم ‌کند. شنوندگان باید آنچه را که میشنود، تصورکنند.
• عادت شنوندگان رادیو این است که به عنوان زمینه زندگی خود استفاده کنند، بدون اینکه به آنچه پخش می‌شود توجه کامل داشته باشند. نویسنده باید توجه کامل شنوندگان را به خود جلب کند و به داشتن سواد شنیداری تشویق ‌کند.
• فرصت‌های بسیار خوبی برای استفاده از جلوه‌های صوتی و موسیقی فراهم می‌کند. با این حال، نویسنده‌ی خوب نمایشنامه‌ رادیو، با استفاده بیش از حد صدا بیش از سازندگی، تشخیص مخرب بودن و یا نبودن آن را بدهد. موفقیت نمایشنامه نویسی بیشتر از آن‌که به سر وصدا اضافه کند، به گفتگوی قدرتمند و جذابیت عاطفی شدید بستگی دارد.
• در بعضی مواقع، رادیو برای آموزش مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. به عنوان مثال؛ برای یک پزشک دشوار است که طرز جداسازی آپاندیس را از رادیو یاد بگیرد. برای غلبه به این دشواری‌ها، نویسنده باید مطالب پشتیبانی را در سایر رسانه‌ها توصیه کند.
• یک داستان یا پیام رادیویی فقط یک بار شنیده می‌شود. امکان بازگردانی در آن وجود ندارد. نویسنده‌ی نمایشنامه‌ رادیویی باید از وضوح، سادگی و تکرار در ارسال پیام‌های مهم یا اطلاعات آموزشی اطمینان حاصل کند.

تسلط به مراحل اساسی خاص افزایش یادگیری قبل از درک و تمرین مراحل پیچیده‌تر، وجود دارد. در ایجاد انگیزه در تغییر در رفتارهای فردی و هنجارهای اجتماعی، درک سطح دانش و نگرش‌های موجود در جامعه مهم هستند. درک نویسنده از سبک برنامه که جایگاه متمرکز دستورالعمل و پیشرفت نمایشنامه نویسی رادیویی وجود دارد و شامل مراحل تغییر رفتار فرد ویا جامعه است، در حالی که جهل از تغییر رفتار جدید به سمت پذیرش و حمایت کامل آن ازبین می‌رود.

راهنمایی برای تشویق به سواد گوش دادن:

1. ۱. معرفی همزمان چند کاراکتر
2. ۲. جلب توجه به ابتدای هر قسمت
3. ۳. خودداری از اضافه بار درام با پیام

۴.. تکرار کردن بخش‌های مهم پیام به روش‌های مختلف

5. ۵. فراهم کردن روش‌هایی برای پاسخ دادن به شنوندگان
6. جمع آوری دوباره‌ی قسمت‌های قبلی

انواع برنامه‌های رادیویی:

نمایش رادیویی مورد استفاده برای توسعه اجتماعی، در حالت کلی در یکی دودسته قرار دارند: برنامه‌های غیر فنی و برنامه‌های دانش فنی برنامه‌های غیر فنی، معمولاً برای مخاطبان عمومی تهیه می‌شوند که نیازی به یادگیری و یادآوری اطلاعات دقیق نیست. اهداف این برنامه، توضیح دادن اهمیت و ارتباط رفتار جدید برای اعضای مخاطب، تشویق آن‌ها برای جستجوی اطلاعات بیشتر از یک منبع محلی و ایجاد انگیزه برای اتخاذ روش است.

برنامه‌های دانش فنی، برای آموزش مهارت‌های خاص و شیوه‌های جدید به مخاطبان انتخاب شده‌است. برای آموزش از راه دور مورد استفاده قرار می‌گیرند و انتظار به خاطر سپردن شنوندگان اطلاعات را نیز دارند و از آنها به درستی استفاده می‌شود. قبل از تهیه‌ی برنامه، محققان باید به اندازه‌ی دقیق دانش، نگرش و عملکرد موجود در یک نمونه از مخاطبان انتخاب شده را بسنجند.

درگیری نمایشی:

درگیری نمایشی یکی از ویژگی‌های حیاتی هر درامی است، اجرا کردن چه در صحنه و چه در تلویزیون و یا رادیو، باعث جلب توجه مخاطب شود. این تعارض دراماتیک، در چرخش‌های غیر معمول، غالباٌ غیر منتظره اطلاق می‌شوند که در تمام فعالیت‌های انسانی رخ می‌دهند و باعث ایجاد عدم اطمینان، تنش و یا تعلیق می‌شود. مباحث موجود در این نمایشنامه نویسی رادیویی، چرخش‌ها و عدم اطمینان درگیری دراماتیک است که جذابیت درام را ایجاد می‌کند. شنوندگان برای حل چگونگی تنش‌ها و تعلیق‌ها با یک نمایشنامه‌ رادیویی که داستانی بدون درگیری، چشمگیر، ایستا و جذاب همراه هستند.

ساختار یک نمایشنامه‌ رادیویی:

1. مقدمه: آغاز هر نمایشنامه نویسی، که در طی آن شخصیت اصلی ممکن است همراه با یک و یا دو شخصیت دیگر ظاهر شود و طرح آغاز شود.
2. توسعه : بدنه‌ی اصلی هر نمایشنامه که طی آن، طرح داستان پیشرفت می‌کند و درگیری چشمگیری بوجود می‌آید.
3. اوج : نقطه‌ای درگیری انقدر شدید می‌شود که برای پایان دادن به آن باید اتفاقی بیوفتد.
4. قطعنامه یا انصراف: قسمت آخر طرح که در آن مشکل حل شده‌است. احتمال پایان درگیری به طور ناخوشایندی وجود دارد. به عنوان مثال؛ طلاق، قتل، جنگ و یا مرگ و حتی امکان درگیری دوستانه ویا سرگرم کننده نیز وجود دارد.
5. نتیجه گیری: پایانی که طی آن انتهای داستان و یا نویسنده یا مخاطب به برخی فرهنگ‌ها گره خورده است .

انواع نمایشنامه رادیویی:

درام رادیویی در سه سبک مختلف ارائه می‌شود: یک درام مستقل، یک درام سینمایی، یک سریال. در درام مستقل، به یک داستان کوتاه میتوان تشبیه کرد که داستان کامل در یک بخش روایت می‌کندکه معمولاً بیش از یک ساعت طول نمی‌کشد. احتمال ظاهر شدن شخصیت‌های اضافی  نیز در داستان وجود دارد.

نمایشنامه‌ نویسی داستانی، از یک بخش به بخش دیگر ادامه پیدا می‌کند و در هرقسمت به پایان می‌رسد و داستان در قسمت بعدی انتخاب و ادامه پیدا می‌کند. یک سریال می‌تواند به صورت روزانه، بدون پایان ادامه پیدا کند. یک نمایش می‌تواند در کمتر از شش قسمت ارائه شود که معمولاً یک نمایش مینی سریال شناخته می‌شود.

ساختار یک قسمت نمایش رادیویی:

هر برنامه در یک سریال، یک اپیزود نامیده می‌شود و این اپیزودهای همه‌ی نمایش‌ها به یک شکل مشابه که صرفاً برای سرگرمی ویا آموزش ساخته می‌شوند. ساختار معمول هر قسمت:

1. لحن امضا (یا موضوع):

اولین صدا که مخاطب در هنگام تنظیم نمایش می‌شنود، موسیقی است. این موسیقی به شنوندگان هشدار می‌دهد که قسمت امروز در حال شروع است و چند ثانیه به شنوندگان، فرصت برای اماده کردن خود برای گوش دادن، داده می‌شود. این فرصت کم، به شنوندگان داده می‌شود که رادیو را به درستی تنظیم کنند تا با شروع نمایش، صدای بازیگران به وضوح پخش شود.

2. استاندارد شروع:

وقتی سریالی توسط وزارتخانه‌ی دولتی، اسپانسر خارجی یا سازمان حمایت مالی می‌شود، پخش یک شروع استاندارد بلافاصله بعد از موسیقی موضوع مفید است. شروع استاندارد توسط گوینده‌ی ایستگاه در ابتدای هر قسمت خوانده می‌شود.

3. بازخوانی مختصر قسمت قبلی:

در ابتدای هر اپیزود، معمولا به شنوندگان یادآوری می‌کنند که در قسمت قبلی چه اتفاقی افتاده است. این جمع بندی، تا حد ممکن مختصر می‌شود تا اقدامات قسمت جدید بلافاصله آغاز شود.

4. سه یا چهار صحنه:

برای فعال و مهیج کردن نمایش، صحنه در هر قسمت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای حداقل سه بار تغییر می‌کند. اگر نقشه‌های مختلف از قبل برنامه ریزی و تأیید شده باشند، این عمل به راحتی انجام می‌گیرد.

5. اخبار نظرات راوی:

به طور معمول، راوی در مورد داستان نظر پایانی را می‌دهد و برای دفعات بعدی شنوندگان را دعوت به شنیدن می‌کند. نظرات پایانی راوی باید مختصر باشد.

6. تنظیم امضا:

بعد از آخرین کلمات راوی، آهنگ پایانی به عنوان امضا برای نشان دادن پایان قسمت پخش می‌شود.

7. اعلامیه‌های اختتامیه:

گوینده برنامه با اعلامیه‌ی مختصر استاندارد، برنامه را به پایان می‌رساند. اگر هر بار اطلاعات یکسانی داده شود، اعلامیه‌ی اختتامیه را از قبل ضبط و به نوار قسمت اضافه می‌کنند.

8. تکرار مختصر آهنگ امضا:

کل برنامه با پنچ ویا ده ثانیه موسیقی امضای دیگر به پایان می‌رسد. برخی از نویسندگان نمایشنامه، علاقه به افزودن عنوان و شماره به نمایشنامه‌ نویسی رادیویی را دارند. این عمل نویسنده را تشویق به تمرکز واضح و محکمی می‌کند.

ده هدف توسعه نمایشنامه نویسی رادیویی:

• ایجاد یک تجربه‌ی احساسی:

درگیری عاطفی در یک نمایش به شنوندگان، امکان برآورده شدن ناامیدی‌هایشان و ترس‌هایشان به صورت ناجوانمردانه را می‌دهد. بیشتر بزرگسالان، به راحتی احساسات خود را تخلیه نمی‌کنند. شخصیت‌های موجود در نمایشنامه نویسی می‌تواند احساسات شدیدی را به نمایندگی از اعضای مخاطب ابراز کنند. همین تجربه ‌ی عاطفی است که نمایش را بسیار قدرتمند نشان می‌دهد. از مزیت‌های موجود در نمایشنامه‌ این است که شخصیت‌ها به صورت مداوم توانایی به نمایش گذاشتن روش‌های واقع گرایانه‌ای برای شنوندگان برای دستیابی به رهایی از مشکلات شخصی خود را دارند.

• تعریف داستان به مردم:

مردم به افراد دیگر علاقه دارند. جزئیات نمایشی درباره‌ی پیروزی‌ها و شکست زندگی افراد دیگر که دقیقاً مانند خودشان هستند، همیشه شنوندگان را به خود جلب می‌کنند. نمایش‌های رادیویی باید بر روی شخصیت‌هایی متمرکز شود که هنگام انجام روزمره‌ی پیام را نشان دهد.

• نمایش متناسب با فرهنگ:

نمایشنامه‌ رادیویی، باید نشان‌دهنده‌ی آداب و رسوم مخاطبی باشد که برای آن در نظر گرفته شده‌است. به‌عنوان مثال؛ در بعضی از فرهنگ‌ها، جوانان معمولاً بزرگترها را با احترام خطاب می‌کنند ولی در جاهای دیگر از نام آن‌ها استفاده می‌کنند.

درج عبارات محاوره ای، باعث افزایش جذابیت نمایش، برای شنوندگان می‌شوند. نویسنده‌ی نمایشنامه‌ رادیویی، باید از عبارات مذهبی، ضرب المثل‌ها، افسانه‌ها و سایر اطلاعات محاوره ای که به طور گسترده‌ای توسط جامعه شناخته شده، مورد استفاده قرار دهند. پیوند یک نمایش توسعه‌ی اجتماعی به صورت اصلی، از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر که از نظر سطح ظاهری مشابه به‌هم هستند، دشوار است.

در طول نمایشنامه‌ رادیویی، نویسنده باید فرهنگ محلی را پذیرفته و از عادات و ویژگی‌های خاص خود استفاده کند.

• انتقال ایده‌ها به جای کلمات:

دلیل استفاده از نمایش به جای سخنرانی، دور شدن از کلمات تعلیمی است. رادیو، ابزاری ایده آل برای انتقال ایده‌ها است. این ایده‌ها را نویسنده از طریق زندگی و گفتگوهای شخصیت‌های واقع‌بینانه باید منتقل کند.

• نشان دادن به جای گفتن:

نقطه‌ی قوت اصلی نمایشنامه نویسی رادیویی، توانایی نشان دادن وضعیت زندگی در هنگام اتخاذ نگرش‌ها و عملکردهای جدید است. در موقعیت‌های یادگیری، نمایش همیشه موثرتر از صحبت است. نویسنده باید با نشان دادن درک زیاد از ایده‌های جدید ارائه شده و با نشان دادن نحوه‌ی اتخاذ رفتارهای مطلوب به شنوندگان، شخصیت‌هایی را ایجاد می‌کند که بتواند برای شنوندگان الگو باشند. یک الگوی قوی ارزش هزار کلمه‌ی آموزش را دارد.

• استفاده از شوخ طبعی در نمایشنامه رادیویی:

همه در زندگی از شوخ طبعی لذت می‌برند. لازم نیست کل داستان خنده‌دار باشد، اما داشتن صحنه‌های گاه به گاه سرگرم کننده به نمایش کمک می‌کند. استفاده از شوخ طبعی بالا در نمایشنامه‌ رادیویی به نظر نویسندگان، برای بهبود نمایش مفید است ولی نباید پیام جدی نمایشنامه‌ رادیویی، به صورت شوخی ارائه شود. از آن جا که شنوندگان عادت خندیدن به شخصیت‌های طنز را دارند، احتمالاً هنگام ارائه یک پیام آموزشی ارزشمند، آن را جدی نگیرند. نویسنده باید انواع موقعیت‌ها و شخصیت‌هایی که مخاطب مورد علاقه، آن‌ها را سرگرم کننده میداند، بشناسد.

• مثبت فکر کردن:

احتمال اینکه یک نمایشنامه‌ رادیویی شامل شخصیت‌های دشوار، حتی تند و زننده ای باشند که با روش‌های جدید مخالف هستند، اما روند کلی داستان باید مثبت باشد. گاهی بیان جنبه‌ی منفی یک موقعیت، رفتاری را تقویت می‌کند که داستان قصد جایگزینی آن را دارد.

• جلب اعتماد:

ایجاد اعتماد در شنوندگان برای ایجاد تغییرات اجتماعی از طریق نمایش رادیویی بسیار مهم است. شنوندگان باید به داستان و پیام موجود در نمایش اطمینان داشته باشند. اعتماد با ارائه‌ی اطلاعات دقیق، مناسب وسازگار می‌شود.

• تشویق طرفداران:

با درگیر شدن احساسات شنوندگان در این نمایش، به آن‌ها انگیزه می‌دهد آنچه را که می‌شنوند، به اطرافیان خود منتقل کنند. نویسنده در نمایشنامه نویسی با نشان دادن الگوها در سریال، این موضوع را تشویق می‌کند که چگونه شنوندگانی که قبلاً رفتار مطلوبی را در پیش گرفته‌اند، توانایی کمک به دیگران برای درک راه را دارند.

•  خلاق بودن:

نویسنده باید از یک داستان کلیشه‌ای که از یک الگو قابل پیش‌بینی پیروی می‌کند، جلوگیری کند. چند نقشه‌ای بودن نمایش به نویسنده فرصت تحقق بخشیدن به هدف‌های توسعه‌ی نمایش را می‌دهد. نمایشنامه می‌تواند ترکیبی از طرح اصلی و زیر مجموعه‌های مختلف برای ده هدف را دربرگیرد و پایه‌ای برای ترکیب موفقیت آمیز طرح و پیام را ایجاد کند.

جهت ثبت سفارش نمایشنامه رادیویی کلیک کنید.

دستورالعمل‌های ایجاد داستان‌های اصلی:

1. نمایش را بر اساس واقعیت‌های زندگی مخاطبان قرار دهید:

• مشکلات فعلی آن‌ها
• داستان‌ها و شخصیت‌هایی که آن‌ها دوست دارند
• محیط فیزیکی آن‌ها

2. شخصیت‌های واقع بینانه ایجاد کنید که زندگی خارج از پیام نمایشنامه نویسی را دارند
3. ایده‌های غیر منتظره را در نمایش‌ها بگنجانید
4. در توسعه‌ی طرح‌ها، خلاق و اصیل باشید.

مراحل توسعه نمایشنامه رادیویی:

1. با یک داستان هیجان انگیز و مناسب محلی شروع کنید.
2. لیست رویدادها را درکنارهم قرار دهید.
3. پیش نویس طرح اصلی، از جمله پیام و موضوع اصلی است
4. پیش نویس عملکرد هر زیر طرح، از جمله پیام و موضوع اصلی است
5. پیام به طور طبیعی، ظریف و تدریجی در بین طرح‌ها پخش شده‌است.
6. شخصیت اصلی متحد را تعیین کنید.
7. تمامی روش‌های رفتاری و عملکردی را در یک عملکرد کامل نمایشنامه ترکیب کنید.

 دستورالعمل‌های تهیه‌ی نمایشنامه‌ رادیویی:

• روی یک و یا دو شخصیت تمرکز کنید. در حالی که امکان وجود چند شخصیت دیگر در نمایش وجود داشته‌باشد. داستان بر روی شخصیت، کنش‌ها و واکنش متقابل یک ویا دو شخصیت اصلی متمرکز می‌شود.
• درگیری‌های نمایشی در نظر گرفته‌شده را در هر طرح بگنجانید که با درگیری‌های دیگر نمایش‌ها متفاوت باشد. درگیری چشمگیر باید در نتیجه‌ی کنش‌ها و شخصیت اصلی به یک بحران منجر شوند. در حالی که یک طرح واحد شامل چندین بحران جزئی نیز باشد. در هر طرح نمایشی باید یک بحران بزرگ وجود داشته باشد که باعث تغییر چشمگیر در زندگی شخصیت اصلی شود.
• هر طرح را با سایر موارد پیوند دهید. در نمایشنامه نویسی، باید به موارد دیگر به ویژه طرح اصلی ارتباط برقرار کند. در یک نمایش، حل تعارض باعث عواقب منفی ویا مثبت در طرح دیگر می‌شود. شخصیت‌های متحد مرکزی با بازی در یک نقش مهم در تقویت ارتباط بین طرح‌ها کمک می‌کند.
• یک خط زمانی مشخص و ثابت داشته باشید. نویسنده باید یک خط زمانی مشخص برای تمام نمایش را تعیین کند و  رفتار همه‌ی شخصیت‌ها در تمامی طرح‌ها در یک بازه‌ی زمانی مشخص امکان پذیر کند. نویسندگان کم تجربه، اکثراً قبل از اجرای برنامه نویسی، عملکرد کاملی را آماده نمی‌کنند و زمان مشخص را از دست می‌دهند و شنوندگان به دلیل ناسازگاری، به سرعت اعتماد و علاقه‌ی خود را به نمایش از دست می‌دهند.
• منطقی باشید. نمایشنامه‌های خیالی و اغراق آمیز برای جدی گرفته‌شدن از طرف شنوندگان باید منطقی باشند. یک اشتباه مکرر دیگر در نمایش اجتماعی باعث ایجادتکامل شخصیت در رفتار جدید از هر لحاظ می‌شود.
• تنظیم خاص و منحصر به فردی داشته باشید. از این به عنوان وحدت مکان یاد می‌شود. در حالی که شخصیت‌ها می‌توانند در هر زمان، طرح داوطلبانه به مکان جدیدی را انجام دهند. دنبال کردن داستان برای مخاطب که اکثر اقدامات در هر طرح در یک محیط مشخص انجام شود، راحت‌تر است.
• یک احساس غالب و یا مشخص را منعکس کنید. در یک نمایش با مدت زمان محدود، هر طرح باید یک احساس غالب را به جای سعی در پوشش طیف وسیعی از احساسات را بر انگیزد. شخصیت اصلی هر طرح ،اقداماتی را برای شناخت و پاسخ اعضای مخاطب، انجام دهد، حتی اگر از شخصیت متنفر نباشد. هدف اصلی این است که مخاطب درگیر احساسات با بحران در حال رشد در زندگی شخصیت شود. پاسخ عاطفی مخاطب می‌تواند مثبت و یا منفی باشد. خشم یا ترس، ترحم یا عشق اگر در مخاطب ایجاد نشود، نمی‌تواند علاقه او را حفظ کند و یا بر ر فتار او تأثیر بگذارد.
• فرهنگ و زبان هر طرح نمایشی متفاوت و باید حفظ شود. در حالی که احتمال مشابه بودن در سبک زندگی و پس زمینه‌ها مشخص باشد. شخصیت‌های دیگری در طرح‌ها ممکن است تحت شرایط کاملاً متفاوتی زندگی کنند. حفظ یکپارچگی زبان و فرهنگ هر نمایشی، باعث افزایش واقعیت داستان می‌شود. برای باور پذیری طرح نمایشنامه، نویسنده از شخصیت‌هایی با زبان مناسب آن شهر استفاده کند. نویسنده باید تصاویر واضحی از مکان مورد نظر خود ارائه دهد تا مخاطب به روشی باورپذیری آن را تجربه کند.

راهکارهای ایجاد شخصیت برای نمایشنامه‌ رادیویی:

• واقع بینانه و باورپذیر بودن: هیچ کس کامل نیست و شخصیت کاملاً متعادلی ندارد. همه‌ی شخصیت‌های نمایشنامه‌ نویسی باید ویژگی‌های شخصیتی و یا ویژگی‌های غالب از خود نشان دهند که برای ساختن متن نمایشنامه کمک می‌کند. شخصیت‌های زیادی چه خوب و چه بد، در متن نمایشنامه استفاده می‌شوند. بیگناهی، تنبلی، جاه طلبی، عصبی، خودخواهی، لجبازی و طمع، متفکر، صداقت و … برخی از موارد رایج هستند. این ویژگی‌های شخصیتی، چه منفی و چه مثبت، باعث شروع کنش در یک نمایش است. ویژگی شخصیت اصلی باید درگیری چشمگیر داستان را ایجاد کند و به حل و فصل آن بپردازد. بنابراین تعیین ویژگی‌های شخصیت اصلی و تأثیرگذاری آن بر شخصیت‌های دیگر در همان ابتدا مهم است.

بسیاری از نمایشنامه‌ها شکست می‌خورند زیرا نویسنده‌ی نمایشنامه، شخصیت اصلی را بدون هیچ نقصی و کاملاً خوب خلق می‌کند و باعث کسل شدن نمایش می‌شود. اگر ویژگی‌های خوب شخصیتی، آن‌ها را در نمایشنامه‌ رادیویی به درد سر بیندازد، جالب تر و واقع بین تر می‌شود.

• متناسب با پیام نمایشنامه رادیویی، شخصیت‌ها باید به طور طبیعی و باورپذیر با محتوای پیام درگیر شوند.
• مخاطب باید متناسب با فرهنگ شخصیت‌ها و عادات و استاندارد زندگی عمومی، آن‌ها را تشخیص دهد.
• نویسنده با تغییر شخصیت‌های درگیر در بسیاری از طرح‌های نمایش، فرصتی را برای طیف وسیعی از تعاملات عاطفی بین شخصیت‌های بدبینانه تا شخصیت سبک و برون ریز ایجاد کند تا شنوندگان حداقل یک شخصیت شبیه به خودشان یا شخصی را که می‌شناسد، پیدا کنند.
• بیشتر از سه ویا چهار شخصیت نباید به طور منظم در طرح اصلی و دویا سه شخصیت در هر زیر مجموعه ظاهر شوند. شخصیت‌هایی که به طور منظم در تمامی طرح‌های سریال ظاهر می‌شوند، نباید بیشتر از دوازه تا پانزده نفر باشند. این کار باعث به یادآوردن شخصیت‌ها برای مخاطب می شود و همچنین انتخاب بازیگران را راحت می‌کند و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد.
• انتخاب بزرگسالان به جای کودکان عاقلانه‌ است، زیرا بازیگری برای کودکان دشوار و اعتماد به کودکان برای انجام نقش خود سخت است. برای رادیو، احتمال پیدا شدن بازیگران بزرگسالی که توانایی اجرای نمایش به صورت صدای کودکان را داشته باشند، وجود دارد.

شخصیت‌های قهرمان نمایشنامه نویسی رادیویی:

• قهرمان رنج دیده: این قهرمان، به دلیل داشتن ویژگی‌های مثبت، بدون تقصیر خود دچار درگیری می‌شود. این قهرمان از اعتماد بیش از حد و یا دلیل ضعف شخصیتی و .. رنج می‌برد. با این حال، در دراز مدت، قهرمانان به دلیل فضیلت برجسته ی اخلاقی خود، در برابر نیروهای شیطانی که در برابر آن‌ها قرار دارد، غلبه می‌کنند.
• زوج پیر: آن‌ها شهروندان محکم و قابل اعتمادی هستند که در جامعه‌ی خود مورد احترام و تحسین هستند. وجود این زوج، افراد جامعه را ترغیب می‌کند تا نگرش خود را تغییر دهند.
• زوج جوان: این زوج، با چالش‌های زندگی روبرو می‌شوند و سعی به شروع خوب برای زندگی خود دارند و از همدیگر حمایت می‌کنند.
• مدافع و یا حکیم: این شخصیت ممکن است رهبر باشد که جامعه را به سمت راه جدید هدایت می‌کند و یا شخصیت‎‌های دیگر را از او پشتیبانی می‌کنند. این نقش ممکن است در جامعه اقتداری نداشته باشد اما به او احترام بگذارند.
• شخصیت متحد مرکزی: این شخصیت که به طور مداوم از پیام نمایش پشتیبانی می‌کند، میتوان برای تاثیر گذاری مخاطب شنونده برای پذیرش و تمرین رفتارهای جدید استفاده کرد. باید او را به عنوان یک فرد واقعی با نقاط ضعف و قوت به تصویر کشید.
• جست وجو کننده: این شخصیت به دنبال یک شیوه زندگی جدید و بهتر است. این شخصیت تحت تأثیر یکی از اشرار قرار می‌گیرد و ممکن است برای مدتی به نظر برسد که نیت خیر خود را از دست می‌دهد. با این وجود، سرانجام، ویژگی‌های شخصیتی قوی در پایان، پیروز می‌شود.
• شخصیت طنز: غالباً یک قهرمان نیست و دارای ویژگی‌های شخصیتی مانند دست و پا چلفتی، فراموشی یا بی فکری است که شنوندگان این شخصیت را در حین انجام یک رفتار احمقانه و سرگرم کننده، دوست دارند. در برخی از نمایش‌های رادیویی، این شخصیت احمقانه نشان داده می‌شود ولی حقایق اساسی زندگی را بهتر از دیگران نشان می‌دهد.